Materiały formacyjne

Pobierz: Materiały formacyjne dla kandydatów na ministrantów

Spis treści

1. Rok liturgiczny
2. Naczynia liturgiczne
3. Struktura Mszy św.
4. Szaty liturgiczne
5. Księgi liturgiczne

1. Rok liturgiczny

Adwent
Adwent rozpoczyna się I Nieszporami I Niedzieli Adwentu i trwa do I Nieszporów uroczystości Narodzenia Pańskiego 25 grudnia (kończy się więc wieczorem 24 grudnia). Trwa od 23 do 28 dni i obejmuje 4 kolejne niedziele.

Boże Narodzenie
Zaczyna się on od I Nieszporów Uroczystości Narodzenia Pańskiego (wieczorem 24 grudnia) i trwa do niedzieli Chrztu Pańskiego (niedzieli po Objawieniu Pańskim).

Wielki Post
Wielki Post trwa 40 dni, rozpoczyna się zawsze w Środę Popielcową, a kończy w Wielki Czwartek (wyłączenie niedziel).

Triduum paschalne
Rozpoczyna się ono od Mszy Wieczerzy Pańskiej, sprawowanej wieczorem w Wielki Czwartek, ma swoje centrum w najbardziej uroczystej liturgii Wigilii Paschalnej w Wielką Noc, a kończy II Nieszporami uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego.

Okres Wielkanocy
Rozpoczyna się w Niedzielę Zmartwychwstania i trwa przez 50 dni do Niedzieli zesłania Ducha Świętego.

Okres zwykły
Okres Zwykły składa się z dwóch części: pierwsza rozpoczyna się w poniedziałek po święcie Chrztu Pańskiego i trwa do wtorku przed Środą Popielcową (obejmuje około 4-6 tygodni). Powtórnie Okres Zwykły zaczyna się w poniedziałek po uroczystości Zesłania Ducha Świętego i kończy przed I Nieszporami I Niedzieli Adwentu.

Obowiązkowe uroczystości kościelne
Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi – Nowy Rok ⇒ (1 stycznia)
Uroczystość Objawienia Pańskiego ⇒ (6 stycznia)
Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej – Boże Ciało ⇒ (czwartek po Uroczystości Trójcy Przenajświętszej)
Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny ⇒ (15 sierpnia)
Uroczystość Wszystkich Świętych ⇒ (1 listopada)
Uroczystość Bożego Narodzenia ⇒ (25 grudnia)

Test kontrolny

2. Naczynia liturgiczne

**Kielich**
Stosowany do konsekracji wina podczas Mszy św.

**Puszka**
Służy do przechowywania Najświętszego Sakramentu w tabernakulum.

**Patena głęboka**
Stosowana na chleb przeznaczony do konsekracji. Najczęście przynoszona w procesji z darami.

**Monstrancja**
Stosowana do uroczystego ukazania Najświętszego Sakramentu.

**Ampułki**
Zawierają wino i wodę. Stosowane przy przygotowaniu darów.

**Bursa**
„Torba” służąca do transportu Najświętszego Sakramentu, np. do chorych.

**Kociołek**
Zawiera wodę święconą. Jest stosowany podczas błogosławieństw i poświęceń.

**Kustodia**
Służy do przechowywania w tabernakulum hostii „używanej” podczas wystawienia Najświętszego Sakramentu.

**Lawaterz**
Służy do obmycia dłoni kapłana podczas przygotowania darów.

**Melchizedek**
„Uchwyt” utrzymujący hostię wkładaną do monstrancji lub kustodii.

**Patena kielichowa**
Stosowana nacodzień jako naczynię na hostię mszalną.

**Nawikula (łódka)**
Zawiera kadziło, którym zasypuje się kadzielnicę.

**Patena komunijna**
Stosowana podczas obrzędu Komunii św., by zapobiec przypadkowemu upadnięciu Najświętszego Sakramentu.

**Trybularz (kadzielnica)**
Wypełniony żarem i zasypany kadziłem podkreśla dostojność uroczystości.

**Vasculum**
Naczynie znajdujące się przy tabernakulum. Używane do obmycią palców po rozdaniu Komunii św.

**Pyxis**
Naczynie służące do przenoszenia Najświętszego Sakramentu.

Test kontrolny

3. Struktura Mszy św.

Obrzędy wstępne

procesja wejścia
znak krzyża, pozdrowienie wiernych
słowo wprowadzenia (dowolne)
akt pokutny
„Panie, zmiłuj się nad nami”(o ile nie zachodziło w akcie pokutnym)
„Chwała na wysokości Bogu”
Modlitwa dnia (oracja, kolekta)

Liturgia słowa

czytania biblijne
śpiew między czytaniami (psalm)
Aklamacja
Ewangelia
homilia (kazanie)
wyznanie wiary (credo)
modlitwa powszechna

Liturgia eucharystyczna

Przygotowanie darów ofiarnych
- procesja z darami
- ofiarowanie darów
- Modlitwa nad darami
Modlitwa eucharystyczna
- prefacja
  Śpiew dziękczynienia i uwielbienia rozpoczynający się dialogiem: „-Pan z wami. -I z duchem Twoim. – W górę serca. -Wznosimy je do Pana.”
- „Święty”
- epikleza
  Modlitwa skierowana do Boga Ojca, aby mocą Ducha Świętego przemienił dary chleba i wina w Ciało i Krew Jezusa Chrystusa.
- opis ustanowienia i konsekracja
  Opowiadanie o Ostatniej Wieczerzy i słowa: „Bierzcie i jedzcie… Bierzcie i pijcie…”
- anamneza
  Ukazuje, że to, w czym uczestniczymy jest pamiątką, ale również rzeczywistością, która się teraz dzieje.
- modlitwy: ofiarnicza i wstawiennicze
- doksologia
  „Przez Chrystusa, z Chrystusem i w Chrystusie, Tobie, Boże, Ojcze wszechmogący, w jedności Ducha Świętego, wszelka cześć i chwała, przez wszystkie wieki wieków. Amen”.
Obrzędy komunijne
- Modlitwa Pańska
- embolizm
  Modlitwa będąca przedłużeniem modlitwy Ojcze nasz.
- znak pokoju
- „Baranku Boży”
- Komunia kapłana i wiernych
- dziękczynienie
- modlitwa po Komunii

Obrzędy zakończenia

ogłoszenia duszpasterskie
pozdrowienie wiernych i błogosławieństwo
rozesłanie
„Idźcie w pokoju Chrystusa…”

Test kontrolny

4. Szaty liturgiczne

**Ornat**
Wierzchnia szata kapłańska noszona w czasie Mszy Świętej.

**Alba**
Biała szata o długich rękawach, sięgająca do kostek.

**Habit**
Rodzaj sutanny noszony przez zakonników.

**Dalmatyka**
Szata mszalna noszona przez diakonów.

**Humerał**
Prostokątna, biała chusta nakładana na szyję i ramiona pod albę.

**Kapa**
Wierzchnia szata używana podczas nabożeństw z wystawieniem Najświętszego Sakramentu i do udzielania sakramentów poza Mszą świętą.

**Komża**
Krótka, biała szata o szerokich rękawach.

**Mitra**
Spiczaste nakrycie głowy z dwoma paskami z tyłu.

**Pelerynka**
Jest nakładana przez ministrantów na komżę, w kolorze liturgicznym.

**Stuła**
Długa szeroka szarfa. Symbolizuje władzę święceń.

**Sutanna**
Szata do kostek, noszona przez duchownych poza liturgią.

**Sznur (cingulum)**
Sznur do przewiązywania alby w pasie.

**Sutanka**
„Spódnica” ministrancka, w kolorze liturgicznym.

**Welon**
Szeroki „szal” używany podczas przenoszenia i błogosławieństwa monstrancją z Najświętszym Sakramentem.

Test kontrolny

5. Księgi liturgiczne

Liturgia godzin (brewiarz)

Zawiera teksty codziennej, publicznej modlitwy całego Kościoła. Może być odmawiana przez każdego wiernego. Dla księży, zakonnic i zakonników ma charakter obowiązkowy.

I Tom – Adwent i Boże Narodzenie
II Tom – Wielki Post i Wielkanoc
III Tom – Okres zwykły (tygodnie od 1. do 17.)
IV Tom – Okres zwykły (tygodnie od 18. do 34.)

Mszał

Zawiera stałe i zmienne teksty modlitw stosowanych podczas Mszy św.

Lekcjonarz

Zawiera perykopy biblijne używane podczas Liturgii Słowa Mszy św.

Tom I – teksty przewidziane na adwent i okres Narodzenia Pańskiego
Tom II – teksty na Wielki Post i okres Wielkanocny
Tom III – teksty na Okres zwykły od 1 do 11 tygodnia
Tom IV – teksty na Okres zwykły od 12 do 23 tygodnia
Tom V – teksty na Okres zwykły od 24 do 34 tygodnia
Tom VI – teksty własne i wspólne o świętych
Tom VII – teksty na msze obrzędowe
Tom VIII – teksty na msze w różnych potrzebach i wotywne
Tom IX – teksty na msze pogrzebowe i za zmarłych

Ewangeliarz

Zawiera teksty Ewangelii na niedziele i święta. Jest używany podczas szczególnie uroczystej liturgii.

Rytuał

Zawiera modlitwy i przepisy dotyczące sprawowania sakramentów i sakramentaliów przez kapłana.

Obrzędy chrztu dzieci
Obrzędy bierzmowania
Obrzędy wtajemniczenia chrześcijańskiego dorosłych
Komunia św. i kult Tajemnicy Eucharystii poza Mszą św.
Obrzędy pokuty
Sakramenty chorych
Obrzędy sakramentu małżeństwa
Obrzędy błogosławieństw. Tom 1. – Błogosławieństwa dotyczące osób, budynków i wielorakiej działalności chrześcijan
Obrzędy błogosławieństw. Tom 2. – Błogosławieństwa sprzętów liturgicznych, i przedmiotów kultu publicznego
Egzorcyzmy i inne modlitwy błagalne
Obrzędy pogrzebu

Pontyfikał

Zawiera modlitwy i przepisy dotyczące obrzędów sprawowanych przez biskupa.

Obrzędy święceń biskupa, diakonów i prezbiterów
Obrzędy ustanowienie lektorów, akolitów, przyjęcie kandydatów do diakonatu i prezbiteratu
Obrzędy konsekracji dziewic
Obrzędy profesji zakonnej
Obrzęd błogosławienia opata i ksieni
Obrzęd błogosławienia olejów
Obrzęd poświęcenia kościoła i ołtarza

Agenda liturgiczna

Zawiera teksty nabożeństw i błogosławieństw.

Test kontrolny